بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و نرم‏یابی آزمون ترسیم ساعت در کودکان دبستانی شهر تهران

زمینه: آزمون ترسیم ساعت، آزمونی عصب- روان‏شناختی است که از سال‏ها پیش به عنوان بخشی از ارزشیابی و غربالگری بزرگسالان با آسیب‏های شناختی مورد استفاده قرار گرفته است.هدف: پژوهش حاضر برای بررسی عملی بودن، اعتبار،روایی و نرم‏یابی آزمون ترسیم ساعت در 392 دانش‏آموز دبستانی شهر تهران انجام شد. روش: گروه نمونه با روش نمونه‏برداری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله ای انتخاب شدند. پس از اجرای فرم معلم فهرست نشانه مرضی کودک (گادو و اسپرافکین، 1994) و ماتریس‏های پیشرونده ریون (ریون و همکاران، 1983) دانش‏آموزان دارای اختلال‏های رفتاری، هیجانی، ذهنی و اختلال‏های رشدی فراگیر کنار گذاشته شدند و سپس آزمون شکل تجمعی ری (کافارا و همکاران ، 2002) و آزمون ترسیم ساعت (کوهن و همکاران، 2000) بر روی 392 آزمودنی اجرا شد. یافته‏ها: تحلیل داده‏ها نشان داد که ضریب اعتبار آزمون ترسیم ساعت با آلفای کرونباخ برابر 765/0 است. هیچ کدام از ملاک‏های هشت‏گانه برای نمره‏گذاری آزمون ترسیم ساعت در تحلیل‏ها حذف نشدند. از این گذشته اعتبار ارزیابی و اعتبار بازآزمایی آزمون به ترتیب برابر با 95/0 و 90/0 محاسبه شد. برای بررسی روایی سازه آزمون ترسیم ساعت از روش تحلیل مؤلفه‏های اصلی استفاده شد. میزان کفایت نمونه‏برداری برابر 716/0 و معنادار بودن آزمون کرویت بارتلت نشانگر شرایط مطلوب برای انجام تحلیل عاملی بود. نتایج تحلیل عاملی با چرخش پروماکس، استخراج 2 عامل بود که بر روی هم تقریباً 63 درصد از واریانس کل را تبیین می‏کرد. این عوامل عبارت بودند از: 1- ترسیم ساعت و 2- مفهوم زمان. همچنین روایی همزمان‏آزمون ترسیم ساعت وآزمون شکل‏تجمعی ری بسیار مطلوب بود. بحث و نتیجه‏گیری: بنابراین آزمون ترسیم ساعت از اعتبار و روایی مناسبی برای ارزیابی شناختی کودکان برخوردار است.